حلقه مفقوده در ایدئولوژی مارکس (به مناسبت دویستمین سالزاد کارل مارکس)

اینک ما انقلابات و تجارب را پشت سر گذاشته‌ایم و زمان آسیب‌شناسی و کالبدشکافی پدیده‌های مربوطه فرارسیده و کندوکاو برای کشف علل آنها مطلوب و ملزوم است که طبع رُمانتیک را برنمی‌تابد، بلکه «دلایل قوی باید و معنوی» برای شلّیک به قلب علیّتِ ناکامی یک ایدئولوژی.
لذا، این پژوهش در دفاع از سرمایه‌داری نیست، بلکه تحلیلی است در باب راز شکست سوسیالیسم. تمامی عرصة هستی از آغاز حیات، صحنة تنازع بقا بوده است، فرق این تنازع در طبیعت با تاریخ یعنی میان حیوان و انسان به این شکل است که در طبیعت به کمک چنگ و دندان یعنی امکانات طبیعی صورت می‌گیرد و در تاریخ به کمک ابزار و سلاح، زیرا فقط انسان، حیوانی است ابزارساز و دارای نفس ناطقه یعنی قوّة عاقله. همچنین این تنازع میان حیوانات که بقای انسب و پیروزی اقوی را به بار می‌آورد، همیشه به همان شکل سابق و بدون تغییر و تفاوت صورت می‌گیرد. روباه با مرغ و ماکیان همان رفتاری را دارد که از آغاز داشته و شیر و ببر با گورخر و آهو همان می‌کند که اجدادش می‌کردند. لیکن انسان تضادّها و تنازعاتش به اشکال و وجوه متفاوت شخصی، خانوادگی، محلّی، ایلی، قومی، ملّی و طبقاتی صورت می‌گیرد و تابع تطوّر در طول تاریخ بوده است، به طوری که تضادّ طبقاتی یکی از اهمّ و بارزترین وجوه این تنازعات به ‌شمار می‌رود که به موازات پیشرفت، ابزار و روش‌های معارضات دستخوش تغییر می‌گردد.