ذهن‌آگاهی عبارت است از: توجه هدفمند، بدون قضاوت و در لحظه؛ یعنی آگاهانه و به عمد توجهمان را از گذشته و آینده به لحظه حال بیاوریم. ذهن همواره داستان‌های زیادی از گذشته و آینده دارد. این عملکرد طبیعی ذهن است؛ اما زمانی که توجه ما غرق داستان‌های ذهن می‌شود، ذهن‌آگاهی را از دست می‌دهیم و این در حالی است که ذهن‌آگاهی یکی از مهم‌ترین مولفه‌های الگوی تربیت است. تربیت در لحظه رخ می‌دهد و ذهن‌آگاهی موجب می‌شود ما در لحظه زندگی کنیم.
منظور از ذهن‌آگاهی این نیست که ذهن هرگز نباید به گذشته یا آینده برود. ذهن سالم داستان‌پرداز و پرسه‌زن است. منظور از ذهن‌آگاهی تمرین بازگرداندن توجه به لحظه و ماندن در لحظه است. همین که متوجه شویم ذهن غرق در گذشته یا آینده شده است، لحظه‌ی ذهن‌آگاهی است. با تمرین ذهن‌آگاهی به ذهن اجازه نمی‌دهیم ما را گرفتار داستان‌های گذشته یا آینده کند.
همه‌چیز در لحظه است. در لحظه بودن به ما نشان می‌دهد اکنون و این‌جا چه چیزی نیاز است. برآورده شدن به‌موقع و مناسب نیاز در لحظه، آینده را می‌سازد. گاهی نمی‌توانیم به خودمان، همسرمان، فرزندمان یا اطرافیانمان با یک لبخند احساس امنیت بدهیم، چون در آینده و داستان‌های ذهن گیر افتاده‌ایم و نمی‌توانیم نیاز به امنیت فرد مقابلمان را کشف و با یک لبخند این نیاز را برآورده کنیم.
غیر از گذشته و آینده، مسئله دیگری که ذهن را گیر می‌اندازد خودپنداره یا تصویری است که از خودمان در ذهن داریم. این خودپنداره، چه مثبت و چه منفی، وجود دارد و وجودش نه‌تنها مسئله نیست، بلکه طبیعی و بدیهی است؛ اما ذهن عادت دارد که در این خودپنداره غرق شود و گیر بیفتد. خودپنداره‌هایی که ممکن است در آن‌ها گیر بیفتیم عبارتند از: خودپنداره ضعیف، بی‌عرضه، حساس، زشت، باهوش، زرنگ، تنبل، قوی، افسرده، وسواسی و…