نرم تر از بانگ پرها (تاریخ شفاهی دوبله)

یک مقطع مهم در تاریخ دوبله ایران، مربوط به زمانی است که دوبله فارسی در ایتالیا انجام می‌شد. در این زمینه سؤال و جواب‌های کمی در متن گفتگوها وجود دارد. چون مجال و شرایط گفتگو با نسل اولی‌های دوبله یا نبود یا اگر پیش آمد، به این‌جا نرسید که درباره این‌مساله سوال کنم. بنابراین نیازمند بیان این توضیح هستیم که طی دوران دوبله فیلم‌های فارسی در ایتالیا، حدود 600 فیلم، به فارسی دوبله شد. البته مساله دوبله یک کشور دیگر در ایتالیا، منحصر به ایران نیست و کشورهای دیگری هم بوده‌اند که فیلم‌هایشان را در ایتالیا دوبله می‌کرده‌اند. در روایت و گفتگوهای مختلف درباره اعزام گویندگان برای آموزش به ایتالیا، مساله بازماندن منوچهر اسماعیلی از این‌سفر را شنیده‌ایم که نصرالله مدقالچی در گفتگویمان، از این اتفاق با لفظ «قال گذاشتن» یاد کرد. به هرحال در سال 1338 منوچهر زمانی، همسرش ناهید زمانی، فهیمه راستکار و محمدرضا زرندی برای آموزش و کار دوبله، از ایران به ایتالیا رفتند. یکی از هنرمندان و بازیگران قدیمی کشور که از او به‌عنوان یکی از گویندگان تاریخ دوبلاژ یاد می‌شود، زنده‌یاد حسین سرشار است که روایاتی درباره دوبله ایران در ایتالیا داشته است. سرشار برای تحصیل اپرا به ایتالیا رفته بوده و با معرفی پورنگ بهارلو دبیر دوم سفارت ایران در رم، به آلکس آقابابیان (عامل دوبله فارسی در ایتالیا و یکی از مهره‌های مهم دوبله در سال‌های اولیه) معرفی می‌شود. به این‌ترتیب پای سرشار به استودیو باز شده و در دوبله چند فیلم مشارکت می‌کند. به‌روایت سرشار، دوبله فیلم‌های فارسی در ایتالیا از سال 1347 به بعد ادامه پیدا نکرد. در ضمن سرشار نیز پس از بازگشت به ایران در عرصه دوبله فعالیتی نداشت و عمده کارهایش در این‌زمینه، مربوط به پانزده سال حضورش در ایتالیا می‌شود.