دیالکتیک حاکمیت محوری و پارادایم حقوق بشری (در رویه محاکم اروپا و کانادا)

به موجب استثنای وارد بر قانون مصونیت دولت‌ها (ایالات متحده آمریکا) 1976 موسوم به «استثنای دولت‌های حامی تروریسم» محاکم آمریکا اجازه یافتند صلاحیت قضایی خود را نسبت به دعاوی که علیه دولت‌های حامی تروریسم اقامه شده اعمال نمایند. این قانون، مصونیت قضایی دولت‌های حامی تروریسم را در دعاوی جبران خسارت‌ها و لطمات جسمی و مرگ ناشی از شکنجه، قتل‌های فراقضایی، گروگانگیری سلب می‌نمود. محاکم ایالات متحده ظرف کمتر از ده سال در هشت پرونده احکامی را علیه جمهوری اسلامی ایران به شرح زیر صادر نمودند:

الف)حادثه بمب‌گذاری در اورشلیم چهارم سپتامبر 1997: در جریان این بمب‌گذاری پنج تن کشته و قریب به دویست نفر از جمله یک تبعه آمریکایی به نام دیانا کامپوزانو مجروح شدند. از آنجایی که حماس مسئولیت این حادثه بمب‌گذاری را رسما برعهده گرفت لذا دادگاه آمریکایی در دعوای دیانا علیه جمهوری اسلامی ایران با اشاره به حمایت‌های مادی و ارائه آموزش و کمک‌های مالی ایران به حماس در سپتامبر 2003 دولت ایران را محکوم و به نفع شاکی پرونده رای داد.

ب)بمب‌گذاری سفارت آمریکا در بیروت در سپتامبر 1984: بر اثر این حادثه بمب‌گذاری 14 تن کشته و 35 نفر از جمله چند تن از اتباع آمریکا مجروح شدند. دادگاه مربوطه ایالات متحده با استناد به حمایت‌های مادی جمهوری اسلامی ایران از گروه حزب‌الله لبنان مسئولیت این حمله را متوجه ایران دانست و طی احکامی در سال های 2007 و 2009 ایران را مسئول جبران خسارت‌های وارده به اتباع آمریکایی قربانی این حادثه اعلام نمود.

ج)بمب‌گذاری انتحاری مقر تفنگداران دریایی ایالات متحده در بیروت اکتبر 1983: بر اثر این حادثه که ادعا می‌شد حزب‌الله عامل انجام آن بوده 241 تن از اتباع آمریکا جان خود را از دست دادند. دادگاه آمریکایی در سال 2006 همانند دعاوی قبلی به جهت حمایت‌های مادی و کمک‌های مالی جمهوری اسلامی ایران به حزب‌الله، ایران را محکوم و مسئول جبران خسارت‌های وارده به خانواده قربانیان دانست.