تاریخ جنون (فلسفه و کلام20)

در نوشته‌های سروانتس و شکسپیر جنون در اوج و غایت جای دارد، زیرا قطعی و پایدار است. هیچ چیز قادر نیست دیوانه را به حقیقت یا خرد بازگرداند. جنون به گسیختگی درونی و در نهایت به مرگ منتهی می‌شود. با وجود همه گفته‌های بی‌معنای دیوانه، جنون پوچی و بی‌معنایی نیست؛ خلئی که وجود دیوانه را فراگرفته به قول پزشک لیدی مکبث: «دردی است بس فراتر از توانایی حرفه‌ای من». دیوانه در زمان حیات خود با تمامیت مرگ روبه‌روست: او برای درمان جنون خود نیازمند طبیبان نیست، محتاج مرحمت الهی است. شادی شیرین و ملایمی که افلیا سرانجام به آن دست می‌‌یابد، سبب خوشبختی او نمی‌شود؛ آواز دیوانه‌وار و بی‌معنایش به اندازه «فریاد زنان» که در طول راهروهای قصر مکبث خبر می‌دهند که «ملکه جان سپرده است»، به اصل و حقیقت نزدیک است. البته مرگ دن‌کیشوت با آرامش صورت گرفت، زیرا او در آخرین لحظه با خرد و حقیقت پیوند یافت. شوالیه ناگهان به دیوانگی خویش پی برد و این جنون در نظرش حماقت نمود. اما آیا تبدیل ناگهانی جنون به عقل چیز دیگری است جز «جنون تازه‌تری که به مغز او راه یافته؟»