به چه گویند فلسفه دین؟

مسئله تنوع ادیان نیز همچون مسئله شر و غیبت خدا چالشی در برابر خداباوری و دشواره‌‏ای در برابر خداباوران است که باید برای صیانت از ایمانشان به آن پاسخ دهند. اما این موضوع شاید حتی مهم‌‏تر از دو موضوع پیش باشد، زیرا، چنان‏‌که جان هیک در سخنرانی‌‏اش برای پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامیِ تهران (۲۰۰۵) اشاره داشته، این واقعیت که طی قرن‌‏های متمادی هرکدام از ادیانْ خود را تنها دینِ برحق قلمداد می‌‏کرده‌‏اند به این معنا بوده که دین یکی از عوامل «معتبر و تشدیدکننده» در بیشتر جنگ‌‏ها بوده است. در قرن‌‏های بیستم و بیست‌‏ویکم، با اینکه هم‌‏زیستیِ پیروان ادیانِ گوناگون در کنار هم و در شهری واحد امری شایع بوده است، این پدیده پیامدی جز افزایش مواجهات سطحی با ادیان دیگر نداشته و باعث نشده است که فهم متقابل و تساهل مذهبی افزایش یابد. اما، در مقابل، استفاده از روش‌‏های جدیدتر و مهلک‌‌‏تر برای آسیب‌‏زدن و کشتن کسانی که اعتقاداتشان «نادرست» پنداشته می‌‏شود افزایش یافته است.