ماجراهای تلماک

«من از آن می‌ترسم که زیاده از حد ستایش شوم چون ستایشِ بیش‌از‌حد، آدمیان را فاسد و پُرمدعا می‌کند. آدم باید هم درخور ستایش باشد و هم از آن بگریزد. بهترین ستایش‌ها شباهت به نادرست‌ترینِ آنها دارند. شریرترینِ آدمیان که خودکامگانند، همانý‌هایی هستند که چاپلوسان را وامی‌دارند بیش از همه از ایشان ستایش کنند. آدم وقتی تنها به‌خاطر خودش بخواهد ارباب مردم باشد و نظرش در این کار تنها به قدرت‌نمایی خود و لذت‌های خود و افتخارات خود باشد، آدمی است بی‌ایمان و خودکامه و آفت بشریت.»

انسان گاهی از اشتباهات خویش بیشتر سود می‌برد تا از کارهای نیکش. کارهای برجسته‌ی آدمی باد به دل او می‌اندازد و حسِ خودبینیِ خطرناکی به وی تلقین می‌کنند؛ ولی اشتباهات انسان را بر آن می‌دارند که به خود بازآید و عقل و خردی را که بر اثر پیروزی‌های درخشانش از دست داده بود، بازیابد.