چرخه های افول اخلاق و اقتصاد (سرمایه اجتماعی و توسعه در ایران)

هر چه عقلانیت معنوی در جامعه‌ای بیشتر توجیه باشد، تعداد و سهم مدیران خلاق و کارآفرین نسبت به سهم مدیران مترصد یا فرصت‌جو، در اقتصاد افزایش می‌یابد. و البته برای رشد بلندمدت اقتصادی نیز هر اقتصادی نیازمند تعداد انبوهی از مدیران خلاق و کارآفرین است. البته هر اقتصادی به تعداد متناسبی از مدیران فرصت‌جو نیازمند است اما وقتی افزایش تعداد این‌گونه مدیران به هزینه کاهش تعداد مدیران کارآفرین رخ می‌دهد، فرایند نوآوری در فناوری متوقف و بنابراین رشد درون‌زا متوقف می‌شود. و هرگاه سطح سرمایه اجتماعی در جامعه‌ای کاهش یابد، با کاهش اعتماد عمومی یا افزایش سطح ریسک در زندگی اجتماعی موجب کاهش سطح عقلانیت معنوی مردم می‌شود و این نیز در جای خود موجب کاهش سهم مدیران کارآفرین نسبت به مدیران فرصت‌جو می‌شود. و به همین علت، فرایند نوآوری و خلاقیت در فناوری-به‌عنوان شرط کافی برای رشد درون‌زای اقتصادی-مخدوش یا متوقف می‌شود.
…به علت کاهش سطح سرمایه اجتماعی و سقوط اعتماد عمومی، اقتصاد ایران در دو دهه اخیر به سمتی رفته است که عقلانیت معنوی فعالین اقتصادی برای دست زدن به تصمیمات بزرگ و خطیر، مثل اقدامات کارآفرینانه و سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت توجیه نیست.