نیچه،فروید،مارکس (فلسفه و کلام19)

در سدۀ شانزدهم که من آن را شاخص قرار دادم، نشانه‌ها به گونه‌ای همگون در فضایی که خود نیز در تمام جهت‌ها همگون بود چیده می‌شدند. نشانه‌های زمینی به آسمان و نیز به جهان زیرزمینی گسیل می‌شد و این نشانه‌ها از انسان به جانور، از جانور به گیاه و به عکس رجعت می‌کرد. از سدۀ نوزدهم بدین‌سو و با فروید، مارکس و نیچه، نشانه‌ها در فضایی بسیار متمایز و بر مبنای بُعدی طبقه‌بندی شدند که می‌توان آن را بُعد عمق نامید، البته به شرط آنکه منظور از عمق نه درونبود (interiorité) بلکه برعکس برونبود (exteriorité) باشد.
من به‌ویژه آن جدل طولانی و بی‌وقفۀ نیچه با عمق را در نظر دارم. در کار نیچه نقدِ عمق آرمانی، یعنی عمق آگاهی وجود دارد، عمقی که او آن را به منزلۀ ابداع فیلسوفان افشا می‌کرد؛ این عمق جست‌وجوی ناب و درونی حقیقت است. نیچه نشان می‌دهد که چگونه این عمق در بردارندۀ تسلیم ریا و پرده‌پوشی است؛ به طوری که تأویل‌گر به هنگام در نوردیدنِ نشانه‌ها برای افشا کردنشان، باید به طور عمودی پایین رود و نشان دهد که این عمقِ درونبود در واقع چیزی است غیر از آنچه می‌گوید؛ در نتیجه تأویل‌گر باید پایین رود و به قول نیچه، «کاوشگر خوب اعماق» باشد.